پیدایش آسانسور
یکی از نیازهای اولیه انسان جابجایی عمودی برای کاربردهای متفاوت بوده و از این جهت به وسایل و روش های مختلفی روی آورده تا بتواند این نیاز را برآورده سازد.
به عنوان مثال برای جابجایی عمودی خیلی از وسایل و حتی مصالح ساخت بناها وکاخ های بزرگ نیاز به جابجایی عمودی بوده و از این سیستم استفاده می شده و انسان برای برآورده شدن این نیاز گاهی دست به دامن حیوانات شده است.
ایده آسانسور از گذشته های دور در ذهن انسان بوده برای اثبات این موضوع باید به چرخ چاه اشاره کرد که شباهت زیادی به آسانسور دارد.
پیدایش آسانسور
می توان گفت بالابر از زمانی عملی شد که "ویترووس" معمار رومی در یکی از آثارش از وسیله ای به عنوان بالابر استفاده کرد. البته باید توجه داشت که حدود 200 سال پیش از میلاد مسیح، ارشمیدس این بالابر را طراحی کرده و ساخت. به این شکل که این بالابرها توسط حیوانات یا تعدادی از افراد کشیده می شده است. جالب است بدانید در کتاب "اسرار" که در سالهای نه چندان دور کشف گردیده، مشخص شده که از آسانسورهای ابتدایی در جنگ ها هم استفاده می شده است ،بعدها در قرن 17 میلادی از آسانسور در کاخ های انگلستان و فرانسه هم استفاده شد.
اولین آسانسور
لویی شانزدهم اولین آسانسوری که اختصاصی جهت جابجایی انسان درست شد را در سال 1743به نام خود ثبت کرد و به این شکل اولین آسانسوری که کاربرد تخصصی جابجایی افراد را به عهده داشت توسط وی به جهان معرفی شد که به "صندلی پرواز" معروف گردید.
اما واقعا تاریخچه آسانسور متعلق به لویی شانزدهم نیست و آسانسورها به واسطه نیاز و استفاده ای که از آنها برای جابجایی زغال سنگ از کوهستان و چوب و... می شد توسعه پیدا کرده و همین ایده و موجب پیدایش آسانسورهای کابلی امروزی شده است. به طور مختصر می توان گفت که ایده آسانسور از 236سال قبل ازمیلاد مسیح وجود داشته اما اولین آسانسور به دست جناب لویی شانزدهم ساخته شده است.
تحول و انقلاب در صنعت آسانسور
با توجه به پیشرفت علم، صنعت آسانسور هم از این قاعده بی نصیب نبود و در اواسط قرن 19 میلادی آسانسورهایی که با نیروی بخار کار می کردند و بیشترین کاربرد آنها صنعتی و برای کارخانه ها و معادن استفاده میشد به وجود آمد.
اتاق صعود
جالب است بدانید در سال 1823 آقایان "بوتون" و "هامر" که دو معمار انگلیسی بودند در شهر لندن جاذبه گردشگری ایجاد کردند که به اتاق صعود معروف شد، این اتاق به این شکل عمل می کرد که با نیروی بخار جا به جا می شد و افراد را تا ارتفاع زیادی بالا می برد و این امکان را به وجود می آورد که از بالا به شهر نگاه کنند. این اتفاق منظره بسیار جذاب و جالبی رو برای افراد به وجود می آورد. اما مشکلی که وجود داشت این بود که این آسانسورها با بخار کار می کردند و امنیت لازم را نداشتند و احتمال سقوط زیاد بود. از همین رو جابجایی افراد با استفاده از این آسانسورها ریسک بالایی داشت و استفاده نمی شد.
آسانسور هیدرولیکی
پیشینه آسانسور بیانگر پیشرفت مداوم و روزافزون در این وسیله است به عنوان مثال در سال 1846 نسل جدید آسانسورها به وجود آمد که توسط "ویلیام آرمسترنگ" اختراع شد، مکانیزم این آسانسورها هیدرولیکی بود و کاربردشان بیشتر صنعتی، برای بارگیری محموله ها در اسکله استفاده می شد و از قانون "پاسکال" پیروی می کرد. ایراد این آسانسورها این بود که برای ارتفاع زیاد کاربرد نداشتند و به همین جهت نیز برای منازل استفاده نمی شدند.
تحول در صنعت آسانسور
در سال 1852 تحولی در این صنعت انجام پذیرفت و "الیشا اوتیس" آسانسور ایمن خود را در کاخ کریستال نیویورک به نمایش گذاشت. اوتیس در سال 1854 توانست آسانسور ایمنی را طراحی کند که اگر کابل هم پاره شود سقوط نکند و در مارس سال 1857 اولین آسانسور مسافری خویش را راه اندازی و نصب کند. در ادامه پیشرفت این صنعت، اولین آسانسور الکتریکی توسط "ورنرفون سیمنز" در سال 1880 در آلمان ساخته شد و باعث تحول در زمینه سرعت در صنعت آسانسور شد زیرا آسانسور الکتریکی سریعتر از نوع بخاری و هیدرولیکی بود و همچنین می توانست بار بیشتری را جا به جا کند.
بعدها در تکمیل فرآیند این آسانسورها تجهیزات و امکاناتی به آنها اضافه شد که می توان به شصتی های طبقه، اتومات باز شدن درب، هواکش و فن، زنگ خطر و... اشاره کرد. به امید خدا در مقالات بعدی به بحث تکمیلی و چگونگی ورود آسانسور به ایران خواهیم پرداخت.
نویسنده: فرید لطفی
